PSİKOTEKNİK

4 SAYILI CETVEL PSİKO-TEKNİK DEĞERLENDİRME VE PSİKİYATRİ UZMANI MUAYENESİNDE SÜRÜCÜLERDE ARANILACAK ŞARTLAR İLE DEĞERLENDİRME VE MUAYENEYE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR

                                                                                                                                                     ( Değişik:RG-15/5/2015-29356)

Amaç

MADDE 1- (1) Sürücülerin sahip oldukları güvenli araç kullanmalarını sağlayan zihinsel ve psikomotor yetenek düzeylerini objektif yöntemlerle ölçmek üzere açılacak psiko-teknik değerlendirme merkezlerinin nitelikleri, faaliyetleri, ruhsatlandırılması ve denetimleri ile psikiyatri muayenesine ilişkin usul ve esasları belirlemektedir.

KAPSAM

MADDE 2- (1)Kamu ve özel sağlık kurum/kuruluşları bünyesinde veya müstakil olarak açılacak psiko-teknik değerlendirme merkezlerini, psikiyatri muayenesi yapan gerçek kişileri ve sağlık kurum/kuruluşlarını ve değerlendirmeye tabi tutulacak sürücüleri kapsar.

TANIMLAR

MADDE 3 – (1) Bu Usul ve Esaslarda geçen; a) Bakan: Sağlık Bakanını, b) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını, c) Genel Müdür: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürünü, ç) Genel Müdürlük: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünü, d) Kanun: 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununu, e) Merkez: Psiko-teknik değerlendirme yapmak üzere Müdürlükçe ruhsatlandırılmış ve bu usul ve esaslara uygun olarak faaliyet gösteren psiko-teknik değerlendirme merkezlerini, f) Müdürlük: İl Sağlık Müdürlüğünü, g) Psiko-teknik değerlendirme: Değerlendirmeye tabi tutulacak sürücülerin güvenli araç kullanmalarını sağlayan zihinsel ve psikomotor yetenek düzeylerinin; kişilik, tutum ve muhakeme gibi özelliklerinin bilgisayar destekli testler aracılığı ve gerektiğinde diğer test yöntemleri ile psikolog tarafından yapılan değerlendirmeyi, ğ) Test cihazı: Yetkilendirilmiş meslek kuruluşu tarafından norm onayı verilmiş bilgisayar tabanlı psiko-teknik değerlendirme test sistemini içeren TSE/CE belgeli cihazını, ifade eder.

Merkez açmaya ve uygulama yapmaya yetkili kişiler

MADDE 4-(1) Merkez; gerçek ve tüzel kişiler ile, kamu kurum/kuruluşları tarafından açılabilir.Psiko-teknik değerlendirme,Bu cetvelde belirtilen usul ve esaslara göre ruhsatlandırılmış merkezlerde çalışan psikolog unvanına sahip kişiler tarafından yapılır.

Merkezin bina standartları

MADDE 5- (1) Merkez müstakil binalarda veya binanın bağımsız bölümünde açılabilir. Merkezin genel özellikleri; 1) Psikolog çalışma odası: Kapısında psikoloğun adının yazılı olduğu ve diplomalarının aslı veya müdürlükçe tasdikli bir örneği ve cihaz kullanım belgelerinin aslının duvara asılı olduğu oda, 2) En az on beş metrekare büyüklüğünde bekleme ve sekreterya odası, 3) Engelliler tarafından da kullanılabilecek özellikte bay/bayanların kullanımına ayrılmış iki adet tuvalet ve lavabo, 4) Psiko-teknik değerlendirme raporlarının ve test sonuçlarının saklanacağı güvenli arşiv alanı, 5) Psiko-teknik değerlendirme testi uygulaması için test odası aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır. a) Dış ortam koşullarından etkilenmeyen ve sessiz ortam olmalıdır. b) Uygulama esnasında giriş çıkışlara kapalı olmalıdır. c) En fazla iki test cihazı aynı odaya yerleştirilebilir. Cihazın panelleri açıldığında kapladığı alana ek olarak, duvar veya diğer bir cihaz ile arasında en az iki metre mesafe bulunmalıdır. ç) Havalandırma olanağına sahip olmalıdır. d) Aydınlatması yeterli olmalıdır. e) Duvarları açık renkle boyanmış olmalıdır. f) Dikkati dağıtacak çok fazla materyal (duvarlarda resim, müzik, saat vb.) bulunmamalıdır. g) Psiko-teknik değerlendirme için bilgisayar destekli cihazlar olmalıdır.

Merkez ismi

MADDE 6- (1) Merkezin tabelasında, basılı ve elektronik ortam materyallerinde aynı yazı karakterinde olmak şartıyla ruhsatnamesinde belirtilen kuruluş ismi yazılır.

(2) Merkezin isimlendirilmesinde; kişilerin yanlış algılaması ve karışıklığın önlenmesi amacıyla, hangi ilde olduğuna bakılmaksızın ülke genelindeki üniversite ve kamu sağlık kurum veya kuruluşlarının isimleri aynen veya çağrışım yapacak şekilde kullanılamaz.

Personel durumu

MADDE 7- (1) Merkezlerde çalışma saatleri içerisinde aşağıdaki personel bulundurulur.

a) Psikolog: Merkezde bulunan test cihazının kullanımı konusunda eğitim almış ve kullanım belgesi olan en az bir psikolog çalışır. Psikolog testin uygulanmasından bizzat sorumludur. Bir psikolog en fazla iki cihazın sorumluluğunu alabilir. Merkezin sorumluluğunu yürüten psikoloğun ayrılması halinde beş iş günü içerisinde müdürlüğe bildirimde bulunulur ve ayrılan psikoloğun sorumlu olduğu test cihazlarının faaliyeti durdurulur. En geç bir ay içerisinde yeni sorumlu psikolog görevlendirilir. b) Diğer personel: Temizlik ve sekreterlik hizmetleri için yeteri kadar personel çalıştırılır.

Merkezlerin ruhsatlandırılması

MADDE 8- (1) Psiko-teknik değerlendirme merkezi açmak isteyenler tarafından merkezin unvanını, sahiplik ismini, faaliyet göstereceği adresi ve açılış ile ilgili işlemlerin başlatılmasını talep eden bu Cetvelin ekinde yer alan Ek-1’de yer alan başvuru dilekçesine ekli belgeler ile Müdürlüğe başvuruda bulunulur.

a) Merkezde çalışacak psikoloğun çalışma talebini içerir dilekçesi, diploması, T.C. kimlik numarası, iki adet vesikalık fotoğrafı, ilgili firmadan alınmış kullanılacak test cihazının eğitimini aldığını gösterir belgesi,

b) Merkezin bütün mekânlarının kullanım amacını gösteren ve ebatlarını belirten mimar tarafından çizilmiş 1/100 ölçekli projesi,

c) Merkezde kullanılacak test cihazına ilişkin belgeler,

ç) Psiko-teknik değerlendirme için kullanılacak ve bu cetvelde genel esas ve usulleri belirtilen trafik alanında geliştirilmiş bilgisayar destekli testlerin Türkiye toplumu özelliklerine göre hazırlanmış norm çalışmasına sahip olduğunu gösterir belge örneği,

d) Test cihazının TSE veya CE belgesi, e) Yangına karşı gereken tedbirlerin alındığını gösterir ilgili mevzuata göre yetkili mercilerden alınan belge,

f) 4/6/2010 tarihli ve 27601 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğine göre belediyeler ya da yetki verdiği kurumlar tarafından düzenlenmiş, test odasının 25-35 dB arası olduğunu gösterir ses ölçüm raporu,

g) Belediyeden alınacak işyeri açma izin belgesi,

Başvurunun değerlendirilmesi

MADDE 9- (1) Müdürlükçe, başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde başvuru bu cetvelde tanımlanan usul ve esaslara uygun olup olmadığı yönünde, dosya üzerinde ve yerinde inceleme ile değerlendirme yapılır. İnceleme sonucunda başvurunun uygun görülmesi üzerine merkez adına bu Cetvelin ekinde yer alan Ek-2’de bulunan ruhsat belgesi ve psikolog adına bu Cetvelin ekinde yer alan Ek-3’de bulunan uygulama yetki belgesi düzenlenir.

Psiko-teknik değerlendirme uygulama eğitiminin özellikleri, komisyon oluşturulması ve komisyonun görevleri

MADDE 10- (1) Bilgisayar destekli psiko-teknik değerlendirme uygulama eğitimleri, psiko-teknik değerlendirme amaçlı kullanılan test sistemlerini geliştiren kuruluş veya yetki verdiği kuruluş tarafından gerçekleştirilir. Eğitim programının içeriği Sağlık Bakanlığı koordinatörlüğünde oluşturulacak komisyon tarafından onaylanır ve bu eğitim programı aşağıda belirtilen temel özellikleri taşır:

a) Sürücünün bu Cetvelde sayılan her bir yeteneğini ölçmeye yönelik geliştirilen bilgisayar destekli test sistemlerinin kullanılması ve uygulanması,

b) Her bir test sonucu elde edilen bulguların belirlenmiş normlara göre değerlendirilmesi,

c) Trafik psikolojisi ve ulaşım güvenliği temel bilgilerinin verilmesi,

ç) Trafik ve psiko-teknik değerlendirme ile ilgili mevzuat bilgilendirilmesine yönelik olması. (2) Psiko-teknik değerlendirme ile ilgili norm değerlerinin belirlenmesine yönelik olarak aşağıdaki üyelerin katılımıyla komisyon oluşturulur. Komisyon, Genel Müdür veya görevlendireceği yetkilinin başkanlığında;

a) İçişleri Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığından birer yetkili,

b) Üniversitelerin psikoloji bölümünde görevli bir öğretim üyesi,

c) Psikologları temsilen bir mesleki dernek temsilcisi,

ç) Psikiyatri uzmanlarını temsilen bir mesleki dernek temsilcisi olmak üzere toplam yedi kişiden teşekkül eder. (3) Komisyon üyeleri Bakan tarafından seçilir. Bakan tarafından seçilen üyeler iki yıl süre ile görev yaparlar. Üyeliğe tekrar seçilmek mümkündür. Seçilmiş üyelerden mazeretsiz olarak üst üste iki toplantıya katılmayanların üyelikleri düşer. Komisyondan ayrılan ya da üyeliği düşen üyenin yerine aynı usulle üye belirlenir. (4) Bakanlık gerekli hallerde ilgili kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum örgütlerinden temsilci çağırabilir. (5) Komisyon, Bakanlığın daveti üzerine toplanır. Toplantı gündemi, Genel Müdürlük tarafından belirlenir ve en az yedi gün önce üyelere bildirilir. Üyeler tarafından ayrıca gündeme alınması talep edilen konular değerlendirilmek üzere, toplantıdan en geç üç gün önce sekretaryaya bildirilir. Komisyon yılda en az 1 defa toplanır. Bakanlık, gerekli gördüğü durumlarda Komisyonu toplantıya çağırabilir. (6) Komisyon, üye tam sayısının 2/3 çoğunluğu ile toplanır ve toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Oylarda eşitlik olması halinde başkanın belirtmiş olduğu görüş kabul edilmiş sayılır. (7) Komisyonun sekretarya hizmetlerini Genel Müdürlük yürütür. Komisyon, gündem maddelerini inceler ve karar metnini hazırlar. Komisyon kararları üyelerce imzalanır. Karara katılmayanlar, şerh koymak suretiyle kararları imzalar. Karşı görüş gerekçesi, kararın altında veya ekinde belirtilir. (8) Komisyonun görevleri şunlardır:

a) Bilgisayar destekli psiko-teknik değerlendirme uygulama eğitimlerinin taşıyacağı temel özelliklerini belirlemek,

b) Bu Cetvelde tanımlanan yetenek alanlarına uygun olarak sistemi geliştiren kuruluş tarafından belirlenen norm değerlerinin Türkiye toplumu özelliklerine uygun olup olmadığını değerlendirmek ve uygun bulunması halinde onaylamak,

c) Merkezlere ilişkin standartların belirlenmesi ile ilgili görüş bildirmek. (9) Başkan tarafından gerek görülmesi halinde uzmanlar toplantıya davet edilebilir veya görüşleri alınabilir. Toplantıya davet edilen uzmanlar komisyon çalışmaları ile ilgili oylamaya katılamazlar. Komisyon, gerektiğinde ilgili kişi ve kuruluşlardan bilimsel görüş talep edebilir.

Psiko-teknik değerlendirme merkezlerinde tutulması gereken kayıtlar

MADDE 11- (1) Merkezlerde test süreçlerinin takip edilmesi, arşivlenmesi ve denetlenmesi için aşağıdaki belge ve kayıtların bulundurulması zorunludur.

a) Kayıt Defteri: Müdürlükçe her bir sayfası onaylanan ve psiko-teknik değerlendirme yaptırmak üzere merkeze başvuran sürücülerin kimlik bilgilerinin kayıt edildiği defterdir.

b) Psiko-teknik Değerlendirme Raporları Dosyası: Sürücülere ait kimlik bilgilerinin, varsa sevk belgesinin, psiko-teknik değerlendirmeye ait bilgisayar çıktılarının, diğer test yöntemleriyle yapılan değerlendirme sonuçlarının ve rapor örneklerinin saklandığı dosyadır.

c) Denetim Defteri: Müdürlükçe her bir sayfası onaylanan ve yapılan denetim sonuçlarının kaydedildiği defterdir.

d) Yedekleme Sistemi: Psiko-teknik değerlendirme testi uygulanan her bir test cihazını görüntüleyen kamera sistemi ile kayıt edilen sürücünün teste giriş tarihine, saatine ve test esnasındaki görüntüsüne ait kayıtların merkezde iki yıl süre ile saklanmasını sağlayan sistemdir. (2) Tutulan tüm kayıt defterlerinin, sürücülere ait test cihazı çıktıları ile raporların on yıl süreyle saklanması ve denetimlerde ibraz edilmesi zorunludur. Herhangi bir nedenle merkezin faaliyetine son verilmesi halinde merkezin sahipleri tarafından bu kayıtlar ve belgeler müdürlüğe teslim edilir.

Psiko-teknik değerlendirmede incelenecek sürücü özellikleri

MADDE 12- (1) Psiko-teknik değerlendirmede sürücülerin aşağıda belirtilen yetenek ve becerileri, bu amaçla geliştirilmiş bilgisayar destekli testler ve diğer test yöntemleri kullanılarak ölçülür.

a) Zihinsel yetenekler;

1) Dikkat: Algılama sürecinin testin içeriğini oluşturan çeşitli uyaranlar arasından, sadece test kapsamında kritik uyaran olarak belirlenmiş olanlar üzerine yönlendirilmesi, sık aralıklarla ve sürekli olarak gelen bu kritik uyaranların seçici algılama ile fark edilmesi sürecinde incelenmelidir.

2) Anlama ve değerlendirme (muhakeme) yeteneği: Bu yetenek, analitik düşünce becerisinin kullanıldığı, olgulara ilişkin ipuçlarından anlamlı sonuçlar çıkarma ve olgular arasındaki bağıntıları sağlayan prensipleri anlayabilme süreci üzerine kurulu sözel olmayan bir test ile ölçülmelidir.

3) Hız ve mesafe algılama: Bu beceri, hareket halindeki objelerin hareket hızlarının ve hedefe olan uzaklıklarının tahmin edilebilmesi üzerine kurulu bir test ile ölçülmelidir. Sürücülerin, tehlike oluşturmayacak şekilde davrandıklarını gösteren bir performans sergilemesi esastır.

4) Geniş görüş alanı içinde uyaran fark etme: Bu beceri, yüz kırk derecelik görüş alanı içinde, kişinin uyaranları ilk fark ettiği nokta ve fark ettiği anda doğru tepkiler verip vermediği üzerine kurulu bir test ile ölçülmelidir. Kullanılacak testte, kişinin dikkatini görüş alanı dışındaki uyaranlara yoğunlaştırmasını engellemek üzere görüş alanı içinde bir başka görev ile ilgilenmesi de sağlanabilir.

5) Şekil Algılamada Görsel Süreklilik: Bu özellik, şekil algılamasında seçici davranmayı sağlayan kriterleri sürekli takip etme becerisini ve bu kapsamda verilen tepkilerin hızını dikkate alan bir test ile ölçülmelidir.

6) Görsel Bellek: Görsel ortamda yer alan bilgileri hızlı algılama ve bellekte tutma performansını değerlendirmek amacıyla, trafik ortamını içeren fotoğrafların ekranda çok kısa bir süre sunularak bu fotoğraflara ilişkin önceden belirlenmiş unsurların görsel bellekte tutulma kapasitesini belirleyen bir test ile ölçülmelidir.

b) Psiko-motor yetenekler;

1) Tepki Hızı: Uyaranın fark edilmesi ile tepkinin ortaya konulması arasında geçen zaman tepki hızı olarak değerlendirilmelidir. Tepkilerin ne kadar hızlı olduğu kadar ne kadar doğru olduğu da incelenmelidir. Bu amaçla, farklı görsel ve/veya akustik uyaranlar sunulmalı tepkiler eller ve ayaklarla verilmelidir. Bu test içinde tepki hızı doğruluğu stres altında ve/veya yanıltıcı uyaranlarla ölçülmelidir.

2) Koordinasyon Düzeyi: Koordinasyon, bir görev yerine getirilirken doğru tepkilerin verilebilmesi için, aynı anda farklı uzuvların hareketlerinin uyumlandırılma düzeyi ile ölçülmelidir.

3) Kişilik, uyum, tutum ve öfke testleri: Sürücülerin araç kullanma ve trafiğe ilişkin tutum, davranış ve kişilik özelliklerini ölçmek amacıyla geliştirilmiş olmalıdır. Sonuçları sürücüde güvenli sürücülük konusunda farkındalık yaratmak amacıyla merkezde yapılacak eğitimde ve sürücünün genel olarak değerlendirilmesinde kullanılır.

Test sonuçlarının değerlendirilmesi

MADDE 13 - (1) Tüm test sistemleri, bu cetvelin psiko-teknik değerlendirmede incelenecek sürücü özellikleri bölümünde belirtilen bütün testleri bünyesinde bulundurmak ve her sürücüye eksiksiz uygulamak zorundadır. Merkezde norm onayları alınmış test formları uygulanır. Kısaltılmış form uygulanamaz ve testlerde azaltılma yapılamaz. Kullanılan test sonuçlarının değerlendirilmesi her bir test sistemi için belirlenen norm değerleri dikkate alınarak psikolog tarafından yapılır.

Psiko-teknik değerlendirmede kullanılacak testlerin genel özellikleri

MADDE 14 - (1) Psiko-teknik değerlendirme sürecinde, uluslararası psikometrik standartlara sahip testler kullanılmalıdır. Bu standartlar şunlardır;

a) Nesnellik: Test maddelerine verilecek yanıtların belirli olması ve puanlamada belirli ölçütlerin kullanılması, bu özelliğe göre, hazırlanacak bir soruya verilmesi gereken yanıtların son derece belirgin olması, sorunun cevabının tartışmalı olmaması.

b) Puanlama: Puanlama yönteminin standart olması, objektif sonuçlar elde edilebilmesi için, kişisel yorumu en aza indirgemiş olması.

c) Geçerliliğin yüksek olması: Ölçüm aracının ölçülmek istenilen özelliği hiç şaşmadan doğru olarak ölçmesi, testin kullanım amacına uygun olması, doğru seçilmiş bir test olması.

ç) Güvenilirliğinin yüksek olması: Testin ölçtüğü nesne ya da özelliği her uygulanışında aynı duyarlılıkla ölçmesi, tutarlı ve kararlı olması.

d) Kapsamlı olması: Testin ölçülen konunun genelini iyi bir şekilde kapsaması.

e) Ayırt edici olması: Bir özelliğe sahip olan kişi ile olmayanı, yeteneği çok yüksek olan ile olmayanı birbirinden ayırt edebilmesi.

f) Kullanışlı olması: Kolay uygulanabilir, kolay anlaşılabilir ve puanlanabilir olması.

g) Uyarlama: Türkiye toplumuna uyarlamasının yapılmış olması.

ğ) Standardizasyon: Farklı norm grupları için standardizasyonunun yapılmış olması. Testlerin kullanım amaçlarına göre, yorumlarda kullanılmak üzere, cinsiyet, yaş, eğitim, meslek, fiziksel ve psikolojik rahatsızlığa sahip kişileri içeren gruplara testlerin uygulanarak, ortalama puanların ve puan dağılımlarının belirlenmesi.

h) Bilgisayar Destekli Testler olması: Testlerin bilgisayar aracılığıyla yapılması.

Bilgisayar destekli test sistemlerinin özellikleri

MADDE 15- (1) Bilgisayar destekli test sistemleri aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır; a) Psikolojik yetenek, beceri ve kişilik testlerinin, teste katılanlara, bilgisayar ekranında veya bilgisayara bağlı yan gereçler ve paneller aracılığıyla sunulması, b) Teste katılan kişiye ait tüm veri ve bulguların, kimlik bilgilerinin, test tarihi, saati ve test anındaki fotoğraf görüntüsünün raporlamada kullanılmak amacıyla otomatik olarak kaydedilmesi, c) Uygulamada standardizasyon sağlaması, ç) Test yönergelerinin standart olması, d) Deneme aşamalarının standart sürede, adayın testi çok iyi anlamasını sağlayacak uzunlukta olması, e) Test sorularının sunumunu eksiksiz sağlaması, f) Uygulayıcıya en az ihtiyaç olmasını sağlayacak düzeyde bir otomasyona sahip olması, g) Test sonuçlarının standart formata sahip raporlar halinde, bilgisayardan otomatik olarak alınması, ğ) Test bulguları ile oynanmasını engelleyen bir denetim mekanizmasına sahip olması (bulguların olumlu ya da olumsuz yönde değiştirilmesi ihtimaline karşı bir koruma sağlaması), h) Testlerin kullanım amacına göre çeşitli versiyonlarının yaratılmasına imkân vermesi (yaş, ehliyet tipi, eğitim gibi çeşitli sürücü gruplarına özel testlerin kullanılmasına imkân vererek, adil bir sistem oluşturulması), ı) Onay almış sistemlerde, test cihazında uygulanacak testlerin tek cihazda sunulması, bu sonuçların kayıt edileceği bilgisayar, klavye, yazıcı gibi ek donanımlarla donatılmış olması (her test cihazına ait bir sonuç bilgisayarının olması), i)Test cihazı ve ek donanımlarının çalışır durumda ve doğru ayarlanmış olduğunu gösteren yazılıma sahip olması.

Psiko-teknik değerlendirme test sonuçları

MADDE 16- (1) Psiko-teknik değerlendirme uygulamasını takiben test sonuçlarını içeren standart formda aşağıdaki bilgilere yer verilir; a) Testlerde yer alan her soruya ya da her uyarana verilen cevap ve tepkiler tek tek ve test bütününde değerlendirilmelidir. b) Ölçümü yapılan yeteneğe ilişkin performansın uygunluğu, tutarlılığı ve hızı ayrı ayrı belirtilmelidir. c) Her yeteneğe ilişkin rapor ayrı olmalıdır. ç) Yorum yapma gereğini en aza indirmek üzere, testte elde edilen puanın norm grubu ile otomatik olarak karşılaştırmasını yapmalıdır. Norm grubu ise, Türkiye genelinden elde edilmiş tek bir norm grubu olmalı ve ifadesi Persentil ve T değeri üzerinden olmalıdır. d) Elde edilen verilerin grafik ifadesi yer almalıdır. İhtiyaç halinde raporlanabilmelidir.

Psiko-teknik değerlendirme raporu

MADDE 17- (1) Test sonuçlarını içeren standart formattaki bilgisayar çıktısından kişiye uygulanan her bir test sonucundan elde edilen bulguların bir arada özetlendiği dokuz bölümden oluşan Psiko-Teknik Değerlendirme Raporu düzenlenir. (2) Bu raporun ilk sekiz bölümünde sırasıyla bu Cetvelin “Psiko-Teknik Değerlendirmenin Özellikleri” bölümünde yer alan her bir özelliğe yönelik uygulanan testlere ilişkin bulgu ve değerlendirmeler tanımlanır. (3) Raporun dokuzuncu ve son bölümünde ise; kişinin sekiz alandaki yeteneğini ölçen testlerin bütünü sürücülük açısından değerlendirilerek, kişinin tüm yetenek alanlarındaki düzeyleri ile sürücülüğe devam etmesinde risk olup olmadığı belirtilir.

Psiko-Teknik değerlendirme süresi

MADDE 18- (1) Sürücülere uygulanacak psiko-teknik değerlendirmenin asgari süresi 1 saattir.

Psiko-Teknik değerlendirme ücreti

MADDE 19- (1) Özel ve resmi kuruluşlarda sürücüler için uygulanmakta olan psiko-teknik değerlendirme asgari ücreti, Bakanlık tarafından belirlenerek her yıl Aralık ayında açıklanır. Merkezler tarafından Bakanlıkça belirlenen asgari ücretin yüzde otuzuna kadar fark ücreti alınabilir.

Psiko-Teknik değerlendirme merkezlerinin denetimi

MADDE 20- (1) Psiko-teknik değerlendirme merkezlerinin bu cetvelde belirtilen esaslara uygun olarak hizmet sunmalarının sağlanması amacıyla Bakanlık veya müdürlükçe yapılacak, olağan dışı denetimler hariç olmak üzere, yılda en az iki kez Müdürlükçe denetim yapılır. Denetimlerde EK-4'de yer alan denetim formu kullanılır. Denetim ile ilgili tespitler ve sonuçlar, merkezde bulunan teftiş ve denetim defterine yazılır. (2) Denetimler, denetim işlemi için görevlendirilen varsa biri psikolog olmak üzere en az iki personel tarafından gerçekleştirilir. Denetim sonucunda tespit edilen eksiklik ve uygunsuzluk için denetim formunda belirtilen müeyyideler uygulanır. (3) Merkezde birden çok eksikliğin ve/veya uygunsuzluğun tespiti halinde en uzun süreli müeyyide uygulanır.

Ruhsatlandırılmış Merkezin Devri veya Başka bir,Yere nakli

MADDE 21- (1) Ruhsatlandırılmış merkezin devri halinde devir işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için Müdürlüğe başvurulur. Başvuru üzerine, 9 uncu maddeye göre işlem yapılarak yeni sahiplik adına ruhsatname düzenlenir. (2) Merkezi devralan kişi, kesin devir tarihinden itibaren en geç on beş iş günü içinde ruhsat almak amacıyla Müdürlüğe başvurmak zorundadır. Devralan kişi adına Bakanlıkça ruhsat düzenleninceye kadar, eski sahipliğinin ve sorumlu psikoloğun sorumluluğunda merkez faaliyetine devam edebilir. (3) Devir yapılmasına rağmen, on beş iş günü içinde başvuru yapılmadığının ruhsat düzenlenmesi sırasında veya sonrasında belgesiyle tespiti halinde, devralan adına ruhsat düzenlenmesi işlemlerine devam edilir. Ancak, ruhsatlandırma işleminin akabinde merkezin faaliyeti, bir gün süreyle durdurulur. (4) Merkezin denetimi sırasında tespit edilen eksiklik ve/veya uygunsuzluklardan dolayı devralan, devredenin sorumluluklarını da almış sayılır. Denetim sırasında tespit edilen eksiklik ve/veya uygunsuzluklardan dolayı devredene verilen süre, devralanın talebi halinde yeniden verilir. Merkezin faaliyetinin durdurulması halinde devralan, faaliyet durdurma süresinin tamamlanmasını beklemek zorundadır. (5) Merkezin aynı il sınırları içinde başka bir adrese nakledilmek istenmesi halinde, merkezin nakil talep dilekçesi ve 8 inci maddedeki belgelerle birlikte Müdürlüğe başvurulur. Başvuru 9 uncu madde kapsamında değerlendirilir, uygun bulunması halinde ruhsat düzenlenir.

Ruhsatın askıya alınması ve ruhsat iptali

MADDE 22- (1) Sorumlu psikoloğu ayrılan ve bir ay içerisinde yeni bir sorumlu psikolog başlatılamayan merkezin faaliyeti durdurulur ve ruhsatı bir yıl süre ile askıya alınır. Bu süre sonunda faaliyete başlayamaz ise merkezin ruhsatı iptal edilir. (2) Denetimlerde tespit edilen eksikliklerin denetim formunda belirlenen süreler içinde giderilmemesi nedeniyle faaliyeti geçici olarak durdurulan merkezin faaliyet durdurma tarihinden itibaren en geç altı ay içinde eksiklikler giderilmezse, ruhsat Bakanlıkça askıya alınır. Ruhsatı bu şekilde askıya alınan merkezin eksiklikleri giderilip faaliyete geçebilmesi için en fazla altı aylık ek süre verilir. Bu sürede de merkez faaliyete geçirilemez ise ruhsat iptal edilir.

Yasaklar ve Yaptırımlar

MADDE 23- (1) Merkezin sahipleri ile sorumlu psikologları aşağıda belirtilen hususlara uymak zorundadır: a) Merkez ruhsat almadan faaliyet gösteremez. b) Merkez psikolog olmadan faaliyet gösteremez. c) Merkez ruhsatında belirtilen adresin dışında faaliyet gösteremez. ç) Merkez mobil olarak hizmet veremez. d) Usul ve esaslara aykırı olarak izinsiz bina ve cihaz değişikliği yapmaları halinde merkezin faaliyeti altı ay süreyle durdurulur. Bu süre sonunda merkezin durumunun bu cetvele uygun hale getirilmemesi halinde 22 nci madde hükümleri uygulanır. e) Merkezlerde psiko-teknik değerlendirme haricinde başka faaliyette bulunulamaz. f) Psiko-teknik değerlendirme merkezinde gerçeğe aykırı rapor düzenlendiğinin tespit edilmesi halinde merkezin ruhsatı iptal edilir. Merkezin sahibi ve raporu düzenleyen psikolog hakkında Türk Ceza Kanununa göre işlem yapılır. Bu merkezlerin sahipleri iki yıl süreyle merkez açamaz. Raporu düzenleyen psikolog iki yıl süre ile psiko-teknik değerlendirme yapamaz. g) Kayıtları düzenli ve kolay ulaşılabilir şekilde tutmayan, gerçeğe aykırı veya eksik tutan, merkezin faaliyetine ilişkin veri ve bilgileri zamanında müdürlüğe göndermeyen merkezlere Ek-4’de yer alan denetim formuna göre işlem yapılır. ğ) Kişilerin teste girerken görüntülerinin arıza ve benzeri sebeplerle ibraz edilememesi durumunda düzenlenen rapor geçersiz kabul edilir.

Psikiyatri uzmanı muayenesi

MADDE 24- (1) Psikiyatri uzmanı muayenesinde, öncelikle 26/9/2006 tarihli ve 26301 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelik hükümlerinde belirtilen esaslara ek olarak, psiko-teknik değerlendirme raporunda yer alan bulguları dikkate alarak, kişinin; algılama, muhakeme etme, karar verme ve tepki verme ile ilgili bilişsel özelliklerinden araç kullanmasını engelleyecek ya da tehlikeli araç kullanmasına yol açabilecek özelliklerinin olup olmadığını araştırır. 2) Muayene sonucunda, psikiyatri uzmanı; psiko-teknik değerlendirme raporu ve psikiyatri muayenesinden elde ettiği bulguları birlikte değerlendirerek kişinin sürücü belgesinin geri verilmesinde sağlık şartları açısından sakınca olup olmadığına dair değerlendirmesini yaparak düzenleyeceği raporda belirtir.

PSİKO-TEKNİK İLE İLGİLİ ÖN BİLGİLER

Kurumumuz yetkili Pisikoteknik Değerlendirme Merkezidir. Ticari araç kullanan tüm sürücülerin alması gereken psikoteknik belgesi merkezimizde verilmektedir. Psikoteknik belgesi 5 yılda bir yenilenmesi gereken bir değerlendirmedir.

Psiko-Teknik belgesi almak için gerekli evraklar;
1-Ehliyet fotokopisi
2- Kimlik fotokopisi
Not: Fotokopiler merkezimizde çekilmektedir. Test cihazı fotoğraf çektiği için vesikalık resim getirmenize gerek yoktur.
ÖNEMLİ: Psikoteknik belgesi alacağınız kurumun yetkili “Psikoteknik Değerlendirme Merkezi” olmasına dikkat ediniz.

Psikoteknik Nedir..?

Psikoteknik değerlendirme, bireyin belirli bir işteki yeterliliğinin ortaya konması amacıyla, gerekli bedensel ve zihinsel özelliklerinin testler aracılığıyla ölçülmesidir. Psikoteknik, fizyolojik ve psikolojik yöntemlerle çalışanı değerlendirir. Amacı bireyi elemek değil, yeteneklerine uygun işe yönlendirmek böylece meslek hastalıkları, iş kazaları ve uyumsuzlukları azaltmak, önlemektir.

Sürücülerde Psikoteknik Değerlendirme

Sürücülerin güvenli araç kullanmalarını sağlayan zihinsel özelliklerinin (algı, dikkat, hafıza, muhakeme vb.); psikomotor yetenek ve becerilerinin (tepki hızı, göz, el, ayak koordinasyonu vb.); tutum-davranış, alışkanlık ve kişilik özelliklerinin (risk alma, saldırganlık, sorumluluk, öz kontrol vb.) ölçülmesi ve sürücülük açısından uygunluğu-yeterliliği hakkında bir sonuca varılmasıdır.

Psikoteknik Değerlendirme Mevzuatı içinde: Değerlendirme yapacak kuruluşların nitelikleri, aranan kriterler, muayenin usul ve esasları, sürücü adaylarında aranan şartlar ile sürücülere uygulanacak testlerin içeriği, süresi ve değerlendirme raporu gibi konulara açıklık getirilmiştir.

Uygulama
Psikoteknik Değerlendirmede, sürücü önce uygulamayla ilgili bilgilendirilir ve psikolog eşliğinde mevzuata uygun sistem ve yazılımlar kullanılması suretiyle teste alınır.

TESTLER
Sistemde 4 Sayılı Cetvel’de belirtilen özelliklere ilave olarak, farklı yetenek ve becerilere yönelik testler de bulunmaktadır. Ayrıca trafik güvenliğinde araç kullanma becerileri kadar önemli olan güvenli sürücülük davranışlarını ölçmek için geliştirilmiş olan bilgisayar tabanlı kişilik ve güvenlik testleri de mevcuttur. Test sonuçları normlarla otomatik olarak karşılaştırılarak sürücünün performansı bilgisayar çıktısı olarak görüntülenebilmekte, her test için ayrıntılı rapor alınabilmektedir. Sistem’in gelişen teknolojilere uyumluluğunu arttırmak üzere yazılım donanım ar-ge faaliyetlerini sürdüren uzman kadrosu mevcuttur.

Zihinsel Yetenek ve Psikomotor Beceri Testleri
1. Tepki Hızı Testi
2. Çevresel Görüş Testi I-II
3. Görsel Algı Bellek Testi
4. Görsel Süreklilik Testi
5. Muhakeme Testi
6. Koordinasyon Testi
7. Hız-Mesafe Tahmin Testi
8. Çarpışma Tahmin Testi
Testin süresi ve sonucu
Sürücülere uygulanan testin süresi ortalama 60 dakikadır. Testin bitiminde sonuç anında öğrenilebilir.Psikoteknik raporu ve kartı: Sürücüye uygulanan test raporu, onaylanmak üzere Sağlık Bakanlığı bilgi işlem sistemine girilir. Psikolog tarafından e-imza ile sisteme yüklenen rapor, adayın daha sonra gideceği Psikiyatrist tarafından yine e-imza ile nihai olarak onaylanır. Psikoteknik raporu bu andan sonra adayın e-devlet sayfasına tanımlanmıştır. Kart veya yazılı raporlar verilmemektedir.

SÜDGE (SÜRÜCÜ DAVRANIŞLARI EĞİTİMİ )

Karayolları Trafik Kanunu 48/5 Maddesi gereğince Alkollü araç kullanırken,

• İlk yakalanmada 6 ay ehliyete el konulur ve para cezası uygulanır. Cezası 4.064,00 TL ( Peşin % 25 İndirimli 3.048,00 TL)
• İkinci yakalanmada 2 yıl ehliyete el konulur ve para cezası uygulanır. Cezası 5.096,00 TL ( Peşin % 25 İndirimli 3.822,00 TL)
• Üçüncü yakalanmada 5 yıl ehliyetine el konulur ve para cezası uygulanır. Cezası 8.190,00 (Peşin % 25 İndirimli 6.142,00 TL)
• 2 yıl süreyle geri alınan sürücüler sürücü davranışlarını geliştirme eğitimine alınır.
• 5 yıl süreyle geri alınan sürücüler Psiko-Teknik değerlendirme ve Psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulurlar.

Sürücü Davranışlarını Geliştirme Eğitimi Bursa İl Sağlık Müdürlükleri Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı tarafından yürütülmektedir.

GEREKLİ BELGELER      ;

1. Sürücü Belgesi Geri Alma Tutanağı-(Trafikten alınır)
2. 4 adet vesikalık fotoğraf
3. Nüfus cüzdanı fotokopisi
4. Südge başvuru dilekçesi

2023 YILIN SÜDGE ÜCRETİ  (6.375,00 ) TL 

Eğitim Ücreti (il Sağlık Müdürlüğünün belirttiği banka hesabına yatırılır) Sürücü Davranışları Geliştirme Eğitimi ücreti adı altında ve Sürücünün adı soyadı yer alacak şekilde yatırılmalıdır.

Postayla yapılan başvurular kabul edilmez. İlgili kişi şahsen başvurmak zorundadır.

                       STAJYER SÜRÜCÜ BELGESİ İPTAL OLUNCA NE OLUR?

• Sürücü belgesi iptal edilen stajyer sürücüden Psiko-Teknik değerlendirme raporu getirmesi istenir.
• Psiko-Teknik değerlendirme raporu sonucunda sürücü belgesini geri alabilir ibaresi yazıyor ise kişiye sürücü belgesi geri verilir.
• Ancak Psiko-Teknik rapor sonucuna göre sürücü belgesini geri alması uygun görülmemiş ise tekrar sürücü kursuna kayıt yaptırmak zorundadır.